BLOG

Glutensiz Beslenme

Değerli okuyucularım bugün sizlere uzun zamandır gündemimizde olan glutensiz beslenme konusu hakkında bilgi vermek istiyorum. Market raflarında bir anda beliriveren ve aniden çoğalmaya başlayan ‘gluten-free’ veya ‘glutensiz’ olarak adlandırılan ürünlerle hepimiz glutene intoleranslı hale geldik adeta. ‘Ay canım ben gluten tüketmiyorum, dokunuyor!’, ‘zayıflamak istiyorum lütfen diyetimden gluteni çıkarın’ veya ‘gluteni kestim tüm şişkinliklerimden kurtuldum’  cümlelerini de sıkça duyar olduk.
Popüler akıma ayak uydurarak glutensiz diyet modeliyle beslenen kişilerin birçoğu maalesef glutensiz beslenme şeklinin daha sağlıklı olduğunu düşünmekteler. Veriler son 3 yılda Amerikalıların %25’inin glutensiz beslenmeye geçiş yaptığını, Türkiye’de ise sosyal medya ve yapılan eksik veya yanlış haberler sonucu glutensiz beslenmenin hızla arttığını göstermekte. Gelin bu yazımda gluten nedir, hangi besinlerde bulunur ve bu besinlerin sağlığımız açısından değeri nedir hepsine değinelim…

Gluten nedir?
Gluten bazı tahıllarda bulunan doğal bitkisel proteindir. Buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan gluten sadece bu tahıl tanelerinde değil; mono sodyum glutamat, soya lesitini, modifiye nişasta ve bazı vitaminlerde de bulunur. Bu tahıllarla yapılan tüm yiyecekler de gluten içermektedir.

Çölyak hastalığı nedir?
Yorgunluk, halsizlik, şişkinlik, kabızlık ve ishal, ani kilo kayıpları ve bağırsağın yapısında harabiyet şeklinde kendini gösteren otoimmün bir hastalıktır. Tek düşmanı gluten olan bu hastalığa sahip kişilerin glutenden ötürü bağırsak içinde bulunan, asıl emilimi sağlayan villusların yok olmasına bağlı olarak kalsiyum ve demirin emiliminin engellenmesiyle gelişmektedir. Tedavi edilmediğinde,  kısırlık, sinir sistemi hastalıkları ve nadiren kanser oluşumu ile seyreden hastalığın kesin tıbbi tedavisi glutensiz beslenmedir. 
Glutensiz diyet yapan hastaların çoğunda histolojik lezyonların, kan biyokimyalarının, klinik bulguların ve çölyak ile ilgili komplikasyonların iyileştiği görülmektedir.

Ne zaman glutensiz diyete başvurulmalıdır?
Günümüzde glutensiz diyet tedavisi gerektiren 3 durum tanımlanmıştır.
1-    Çölyak hastalığı
2-    Nonçölyak gluten buğday hassasiyeti
3-    Buğday alerjisi tanımlanmış ancak yeterince anlaşılmamış durumlar.
Kesin bir tanı testi bulunmayan ‘ gluten hassasiyeti’, ‘gluten intoleransı’ ya da ‘gluten enteropatisi’ olarak adlandırılan rahatsızlığa sahip kişilerde gaz ve şişkinliğe neden olan gluten kısa süreli dönemlerde diyetten çıkarılabilir. Fakat belirtmekte fayda var çölyak hastası olmayan bir kişinin beslenmesinden şişkinlik yaptığı gerekçesi veya zayıflama vadiyle gluten içeren besinleri tamamiyle çıkarmak sağlıklı değildir. 

Son olarak, tam tahıllarda bulunan glutenin prebiyotik etki göstererek bağırsaklarda iyi huylu bakterilerin beslenmesini sağladığını da hatırlatmak ister ileriye dönük bağırsak sağlığı ve bağırsak hastalıklarından korunmak adına uzun süre glutensiz beslenme stilinden uzak durmanızı tavsiye ederim.
Sağlıklı günler dilerim.